In navolging van vader Max en dochter Natascha van Weezel, die – eerst op de Jonetwebsite en later in dagblad Trouw – een correspondentie met elkaar voerden, zijn mijn zoon Asjer en ik een briefwisseling gestart. Onze brieven zijn te lezen in het NIW (Nieuw Israëlietisch Weekblad). Na een week plaats ik ze door in dit blog.
Lieve Pap,
Deze maand is het zover. Ik begin aan de bruiloftenmarathon die voor juni op de planning staat. Vier bruiloften in één maand. Het zal de leeftijd wel zijn, misschien in combinatie met een naschok van corona. Drie van de vier bruiloften zijn ook nog eens choppes. Het lijkt wel alsof Jehoedes vaker trouwen dan de gemiddelde Nederlander. De dalende trend die het CBS in Nederland waarneemt wanneer het om trouwen gaat, ervaar ik nog niet echt.
Of Jehoedes inderdaad vaker trouwen zou ik best eens willen weten. Misschien zou dat nog kunnen worden meegenomen in het onderzoek naar de demografie van Joden in Nederland dat het komende jaar in opdracht van JMW gaat worden uitgevoerd. Afgelopen week was daarvoor de aftrap, met een klein groepje betrokkenen en de Britse onderzoekers in – waar anders - Buitenveldert. De laatste keer dat een dergelijk onderzoek werd uitgevoerd, was alweer bijna 15 jaar geleden. Tijd dus voor een update.
Juist in 2023, de Gouden Eeuw van de ‘alternatieve feiten’, is het belangrijk betrouwbare informatie te hebben. Data waarop keuzes voor de toekomst gebaseerd kunnen worden. Want hoeveel Joden zijn er nu eigenlijk in Nederland en waar zitten ze? Zijn ze lid van Joodse gemeenschappen of juist niet? Hoeveel geboortes en sterfgevallen kunnen we verwachten de komende jaren en hoe kunnen Joodse organisaties daarop inspelen? En misschien wel het allerbelangrijkste: hoe zit die Joodse identiteit eigenlijk in elkaar en hoe kunnen we mensen op de meest effectieve manier bij dat Joodse leven betrekken?
Dat soort informatie ontbreekt nu. Het ontbreekt de Joodse gemeenschap aan data terwijl we, paradoxaal genoeg, juist in een tijd leven waarin er zoveel informatie lijkt te zijn dat mensen door de bomen het bos niet meer zien. De overvloed aan informatie op het internet en het gemak waarmee je alles op kunt zoeken, zou in potentie kunnen leiden tot beter begrip. Maar niets is minder waar.
Je zou er bijna nostalgisch van worden. Naar de tijd die ik nooit heb meegemaakt, waarin je voor het antwoord op een vraag naar de bibliotheek ging, waar een kundige medewerker je naar de juiste informatie leidde. En niet alleen omdat het mijn bibliothekenhart goed zou doen om al die mensen in de boeken te zien neuzen. Een filter dat in een dergelijk systeem van nature aanwezig is, door de selectie aan werken die in de collectie wordt opgenomen en de keuze van de bibliothecaris om je bepaalde werken aan te wijzen, ontbreekt tegenwoordig volledig. Iedereen is expert. Vertrouw alleen jezelf! Doe je eigen onderzoek! De overdaad aan informatie leidt niet per se tot meer inzicht.
Steeds vaker denk ik dat beperkingen soms juist tot betere resultaten leiden. Dat het leven er misschien wel mooier van wordt wanneer we onszelf en wat we consumeren juist wat aan banden leggen. Dat we ons eten meer weten te waarderen als we niet zomaar alles beschikbaar hebben en naar binnen schuiven. De hoge mate van depressie onder jongeren wordt door veel mensen gelinkt aan telefoongebruik en sociale media. Misschien toch eens wat vaker dat ding links laten liggen. Creativiteit ontstaat vaak juist in de marge, en in de beperking vinden we misschien wel meer betekenis.
Hadden die oude rabbijnen misschien toch een punt met die ideeën van kasjroet en sjabbat. Nee, dit is geen poging om jou een vromer leven te laten leiden. Enkel de observatie dat ik zelf steeds vaker de charme en de toegevoegde waarde van dit soort regels en gebruiken weet in te zien. Meer is niet altijd beter, dat is voor mij de laatste tijd wel duidelijk geworden. Vergeleken met de oneindige stroom van informatie op internet is het lezen van Tora soms wel lekker overzichtelijk. Maar soms is meer ook wél beter. Wanneer meer van je vrienden besluiten de liefde te vieren, bijvoorbeeld.
Liefs,
Asjer
Deze brief verscheen eerder als column in het NIW (Nieuw Israëlietisch Weekblad) van 9 juni 2023.
