Brief van Asjer, 7 juli 2023

In navolging van vader Max en dochter Natascha van Weezel, die – eerst op de Jonetwebsite en later in dagblad Trouw – een correspondentie met elkaar voerden, zijn mijn zoon Asjer en ik een briefwisseling gestart. Onze brieven zijn te lezen in het NIW (Nieuw Israëlietisch Weekblad). Na een week plaats ik ze door in dit blog.


Lieve Pap,

Welkom thuis en bedankt voor je laatste brief. Zoals jij hem beantwoordt, lijkt het bijna alsof ik zou willen dat je een vromer leven leidt. Dat is zeker niet zo, kan ik je verzekeren. De manier waarop jij - of welk willekeurig ander persoon dan ook - je jodendom beleeft, daar heb ik gelukkig niets mee te maken.

Afgelopen weekend was een vriend van mij op Defqon. Ik vermoed dat dit je niets zegt, dus ik zal het even uitleggen. Defqon is een dancefestival dat elk jaar plaatsvindt in Biddinghuizen, met verschillende soorten muziek die in jouw beleving waarschijnlijk allemaal onder de categorie ‘klereherrie’ zouden vallen. Hardstyle, hardcore, uptempo, terror, industrial hardcore, happy hardcore, en zo nog wat termen waarin het woord hard centraal staat. Elektronische muziek met tussen de 150-200 beats per minute. Echt waar, als ik het je zou laten horen, dan zou je niet geloven dat mensen een kaartje van 100 euro kopen om hier de hele dag op te staan dansen. Defqon trekt ongeveer 70.000 bezoekers, het is altijd uitverkocht. Ik ben er ook wel eens geweest, de muziek is best uit te houden met oordoppen in.

Deze vriend, een vaste Defqon-bezoeker, zag dit jaar wel een erg bijzondere bezoeker tussen het gabberpubliek lopen. Eerst dacht hij nog even dat het iemand was met een bijzondere haarstijl, maar toen hij dichterbij kwam had de man onmiskenbaar lange pijes die hij achter zijn oor had proberen te verstoppen. De Israëlvlaggen in het publiek waren tot daaraantoe, maar dit sloeg alles. Een vrome jid met pijes op Defqon.

Bijzonder? Ja, zo vaak zie je dat immers niet. Maar misschien toch ook weer niet zó bijzonder. Want waarom zou een vroom leven niet te combineren zijn met een bezoek aan een hardstyle muziekfestival? Al die verwachtingen over hoe iemands (Joodse) leven eruit zou moeten zien, hangen me de keel uit. Joden zijn net mensen, schreef ik je al eens eerder. Dat geldt voor vroom en vrij. En toch ontkomen we er als gemeenschap niet aan om bepaalde verwachtingen te hebben van iemand die tot een bepaalde subgroep van de Joodse gemeenschap behoort. Ging je naar het Cheider? Dan kan je niet naar Defqon.

En al zou ik het willen, ik vrees dat wij er in ons LJG-cluppie ook niet aan ontkomen. Al zeggen we tegen elkaar dat liberaal betekent dat mensen in wezen vrij zijn om te bepalen hoe hun Joodse leven eruitziet. De sociale controle is misschien wat minder sterk, maar ook wij ontkomen niet aan bepaalde verwachtingen. Steun aan Israël is bijvoorbeeld zo’n verwachting. Een antizionistisch gedachtegoed wordt bij ons doorgaans niet op prijs gesteld. Over de exacte invulling kunnen we het hebben, maar zionisme is de norm. En wie niet voldoet aan de norm wordt toch een beetje met scheve ogen aangekeken.

Ik vraag me wel eens af hoe dat moet zijn voor iemand die gioer doet. Met welke verwachtingen word je dan geconfronteerd en hoe voldoe je daaraan? En wat als je er niet aan voldoet? Wat als je Joods wilt worden maar anti-zionist bent?

Hoe het ook zij, ik hoop dat meer mensen een voorbeeld nemen aan deze jongen op Defqon, die tegen de verwachtingen in gewoon naar zo’n feest gaat. Wanneer we buiten de hokjes kleuren, wordt het mogelijk om de verwachtingen aan te passen. Hoe we ons als Joden in de praktijk gedragen, geeft vorm aan het verwachtingspatroon. Door de grenzen op te zoeken kunnen we ze verleggen. Dat is verfrissend, en geeft nieuwe energie om juist als Jood je plek te vinden in de moderne maatschappij en daarin mee te draaien. En alleen wanneer mensen het gevoel hebben niet te hoeven kiezen tussen twee werelden blijven mensen betrokken bij het Joodse leven. En dat is toch wat we met z’n allen zouden moeten willen.

Liefs,

Asjer

Deze brief verscheen eerder als column in het NIW (Nieuw Israëlietisch Weekblad) van 7 juli 2023.