Irritatietaal

Een dijenkletser is het niet. Ik weet het niet meer zeker, maar ik geloof dat de grap uit een conference van Wim Kan komt:
Heb je het al gehoord? In België, in St-Job-in-'t-Goor, heeft de politie een inval gedaan in een pakhuis. Ze troffen meer dan 1000 illegale Franse woordjes aan.'
Ik moest aan dit grapje denken toen ik op de radio een interview hoorde met Ewoud Sanders. Ewoud is niet alleen een ontzettend goede kerel, hij is ook dè taalhistoricus in Nederland. Hij heeft talloze publicaties over taal op zijn naam staan, is columnist bij NRC en hij doet onderzoek naar taal. Voor dat laatste doel heeft hij in eigen beheer een digitale bibliotheek opgebouwd van ruim 5 miljoen pagina's met daarin ruim 3 miljard woorden. Het interview ging overigens over een recent initiatief van Ewoud, meldpunt taal. Een website die het bezoeken meer dan waard is.

Ik wil via dit blog graag een nieuw woord (denk ik) aan het Nederlands toevoegen: irritatietaal.

Het zal geen toeval zijn dat met name politici mijn ergernis opwekken als ik ze hoor spreken. En waarschijnlijk is het ook geen toeval dat het niet direct mijn politieke vrienden zijn aan wie ik me zo erger.

Jarenlang was er voor mij een absolute koploper: Dries van Agt. Hoe meer hij geroemd werd, vooral door zijn collegae en door journalisten, om het archaïsche Nederlands dat hij gebruikt, hoe meer mijn bloed ging koken. Met zijn manier van uitdrukken probeert hij iets te bereiken, probeert hij iets te verzachten en iets te verbloemen. De man voert zo'n act op, alles is voor de bühne. Of zou hij Eugenie, tijdens het liefdesspel (oef, wat een walgelijke gedachte) ook 'Mijn waarde' of 'Makker' noemen? Irritatietaal, dat is het!

Sinds de opkomst van Gekke Geert heeft Van Agt sterke concurrentie gekregen. Zijn taalgebruik is niet alleen opvallend en irritant, maar bovendien gevaarlijk. Wilders heeft veel nieuwe woorden geïntroduceerd. Dat doet hij natuurlijk niet voor de leut. Daar zit een weldoordacht plan achter en daarin schuilt een groot gevaar. Door hem geïntroduceerde uitdrukkingen worden overgenomen, ook door weldenkende mensen. Doe dat niet! Bij 'kopvoddentaks' begrijpt iedereen dat hij met deze term probeert de draagsters van hoofddoekjes te discrimineren. Maar andere woorden, ik denk bijvoorbeeld aan 'islamisering', dreigen nu al gemeengoed te worden. Ze worden ongemerkt overgenomen. Fout, fout, fout! Ik heb geen enkele angst voor mensen met een ander geloof dan het mijne. Niet voor christenen, niet voor hindoes, niet voor moslims. En ik laat me die angst ook niet door Gekke Geert aanpraten. 'Islamisering' includeert een zekere angst dat we in Nederland door moslims overvleugeld zullen worden. Daarmee bespeelt hij een groot deel van de bevolking. Laten we afspreken dat we daar niet intrappen!

Maar er is meer in Wilders' taalgebruik. Naast door hem geïntroduceerde nieuwe woorden, misbruikt hij bestaande. Denk aan de manier waarop hij bijvoorbeeld 'tsunami' in zijn vocabulaire heeft opgenomen. Verder gebruikt hij graag uitdrukkingen uit de 50-er jaren, zoals 'knettergek' en 'gekker moet het niet worden'.

De effecten van Wilders' taalgebruik werden mij helemaal duidelijk door het nieuwste boekje van Jan Kuitenbrouwer, 'De woorden van Wilders & hoe ze werken'. Het kost een tientje en je leest het in een uurtje uit. Van harte aanbevolen!